Wat is mindfulness

Mindfulness staat voor open en bewust aanwezig zijn in het huidige moment. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat mindfulness staat voor het helemaal wakker zijn en zonder (voor)oordeel kunnen waarnemen wat er in het hier-en-nu plaatsvindt. Dit klinkt simpel, maar blijkt in de praktijk niet zo gemakkelijk. Vaak krijgen we zaken maar half mee en doen we (te)veel op de automatische piloot. Hierdoor reageren we op een manier op onze omgeving waar we zelf en ook onze omgeving last van hebben.

Misschien wel het moeilijkste onderdeel van mindfulness is het niet-oordelen: iets waarnemen zonder er meteen een etiket op te plakken of het te waarderen. We vinden iets prettig of vervelend, goed of fout. In een flits hebben we ons oordeel klaar zonder dat we ons daarvan bewust zijn. En vanuit dat oordeel zien we alleen nog dat wat ons oordeel verstevigt.

Niet-oordelen vergemakkelijkt acceptatie. In ieders leven zijn er een aantal vervelende zaken die men niet (meteen) kan veranderen. Per definitie is het dus handig om hiermee te leren leven. Met name bij pijn en stress is acceptatie moeilijk en blijft er vaak veel verzet. Het leren om niet te oordelen over je ervaringen geeft ruimte om nieuwe dingen te ervaren. Om te kunnen genieten van kleine dingen in je leven, ondanks het feit dat er grote problemen spelen. Mindfulness gaat dan eigenlijk ook over het leren "Ja" te zeggen tegen het leven. 

De ervaring ongefilterd toelaten is best spannend. We hebben geleerd dat ervaringen ongewenste gevoelens en gedachten kunnen oproepen en dat willen we vermijden. Hiervoor hebben we een heel repertoire aan mechanismen ontwikkeld en we denken dat we ons zo kunnen beschermen tegen de moeilijke dingen in ons leven. In ieder leven zijn echter moeilijkheden. Veel van onze energie gaat verloren als we moeilijkheden ontkennen of proberen te vermijden. Door aandacht te schenken aan de moeilijkheden, een situatie te accepteren zoals die is, ontstaat ruimte voor een keuze.

Het accepteren van de situatie zoals ze is wil niet zeggen dat we niets mogen veranderen. Alles wat men kan oplossen moet men vooral oplossen. Alleen wat niet (op dit moment) opgelost kan worden, kan men beter accepteren zoals het is.

Mindfulness helpt om stress te herkennen en te verwerken. Het is belangrijk de situaties en de signalen die leiden tot stress serieus te nemen. Mindfulness helpt dan om te accepteren wat je niet kunt veranderen en om op te lossen wat op te lossen is. Bovendien verwerk je de bijbehorende spanning door er juist ruimte voor te maken, waardoor de spanning sneller wegtrekt. Hierdoor kun je bewuster omgaan met de situaties die stress veroorzaken.

De een heeft veel last van stress en kan mindfulness gebruiken om stress te verwerken zonder al teveel olie op het vuur gooien.

De ander lijkt nauwelijks nog geraakt te worden door stress. Emoties zijn nauwelijks zichtbaar en lijken niet echt binnen te komen. Dit heeft vaak tot gevolg dat ook het vermogen om positieve emoties te ervaren afneemt. Het leven wordt vlakker en er kan zich van alles onderhuids ophoopen dat er via omwegen uit moet komen. Dan helpt mindfulness om juist gevoeliger te worden, zodat je weer meer leeft.